Öğretmenlik mesleğinin iki omurgası vardır: tasarlamak ve kanıtlamak. Tasarlamak; sınıfta neyin, ne zaman, nasıl, neden ve kiminle yapılacağını belirleyen ders planı ile somutlaşır. Kanıtlamak ise o planın niçin işe yaradığını; hangi verilerle, hangi ölçme araçlarıyla ve hangi sınırlılıklar altında etkisini gösterdiğini anlatan bilimsel raporlama ile görünür olur. Türkiye’de öğretmenliğe hazırlıkta Pedagojik Formasyon programı, adayın ders planı üretme, sınıf içi akışı yönetme ve materyal geliştirme becerilerini hızla görünür kılan, uygulama ve rubrik ağırlıklı bir ekosistem sunar. Tezsiz Yüksek Lisans (Tezsiz YL) ise aynı öğretim kararlarını, araştırma sorusu–yöntem–veri–yorum zinciriyle temellendirmeyi; yani sınıfta alınan kararların kanıt dilini inşa etmeyi öğretir.
1) Kavramsal Ayrım: Plan Yapmak mı, Kanıt İnşa Etmek mi?
Formasyon–Ders Planı: AÖP (Aylık–Haftalık Öğretim Planı) üzerinden kazanım–etkinlik–yöntem–materyal–değerlendirme zincirini zaman ekonomisi ile kurar; mikro öğretim ve sınıf gözlemleriyle planın uygulanabilirliğini test eder.
Tezsiz YL–Bilimsel Rapor: “Bu planın beklenen etkiyi üretip üretmediğini nasıl anlayacağım?” sorusuna cevap verir. Problem tanımı, ilgili literatür, yöntem (örneklem, araçlar, süreç), bulgular (tablo/grafik), tartışma (sınırlılıklar, alternatif açıklamalar) ve sonuç–öneri bileşenleriyle planın epistemik gerekçesi yazılır.
Özet: Formasyon “işi doğru yap”, tezsiz YL “doğru işi kanıtla” der.
2) Plan Şablonlarının Anatomisi: AÖP’ü Güçlendiren 8 Hücre
Formasyonda güçlü bir ders planı, aşağıdaki sekiz hücre ile dayanıklılık kazanır:
-
Kazanımın bilişsel düzeyi (Bloom/Revize Bloom): Bilgi–Kavrama–Uygulama–Çözümleme–Değerlendirme–Yaratma.
-
Ön bilgi aktivasyonu: Hızlı ısındırma (3–5 dk).
-
Dikkat çekme ve bağlam: Merak uyandırıcı soru/veri/görsel.
-
Yöntem ve teknik: Anlatım, Sokratik sorgu, istasyon, Jigsaw, problem temelli vb.
-
Materyal–görev tasarımı: UDL ilkeleriyle çoklu temsil.
-
Süre–akış planı: Mikro adımlar, bekleme süreleri.
-
Formatif değerlendirme: Çıkış bileti, mini-kahoot, kısa rubrik.
-
Özdeğerlendirme ve revizyon notu: Bir sonraki derse aktarılacak dersler.
Tezsiz YL’de bu sekiz hücre, raporun yöntem–ölçüm–geçerlik bölümleriyle çaprazlanır.
3) “Neden” Kartı: Planın Gerekçe Penceresi
Planın her kritik kararına bir neden kartı ekleyin: “Bu etkinliği neden seçtim? Hangi kuramsal ilkeye dayanıyor? Alternatifi neydi?” Bu kartlar, tezsiz YL raporunda metodolojik gerekçeye dönüşür.
Örnek: “Hikâyeleştirme tekniğini seçtim çünkü öz-belirleme kuramı bağlamında içsel motivasyonu tetikliyor; ayrıca ikili kodlama ilkesiyle sözel–görsel temsil çeşitliliği sunuyor.”
4) Mikro Öğretim → Veri Kesitine Dönüş
Formasyonda mikro öğretim, akran geribildirimi ile planın “sınıf gerçekliği”ne dayanıklılığını test eder. Tezsiz YL bu oturumu veri kesitine dönüştürür: zaman damgalı video analizi (bekleme süresi, söz alma dağılımı), soru türleri kodlaması (açık uçlu–kapalı–yüksek düzey). Bu kesit, raporda “süreç verisi” olarak kullanılır.
5) Ölçme–Değerlendirme: Formatif Ritüelden Analitik Anlatıya
Formasyon: çıkış bileti, kontrol listesi, kısa rubrik gibi formatif araçlarla dersin içini aydınlatır.
Tezsiz YL: bu araçları geçerlik–güvenirlik farkındalığıyla işler; basit madde analizi (güçlük–ayırt edicilik), rubrik tutarlılığı (puanlayıcılar arası uyum), etki büyüklüğü (Cohen’s d) gibi göstergelerle analitik anlatı kurar.
Mikro örnek: 10 maddelik kısa testte ortalama güçlük .62, ayırt edicilik .34 ise maddeler “orta güç–iyi ayırt edici” sınıfındadır; revizyon kararı, bu veriye dayanır.
6) Ders Planı–Rapor Haritalaması: Bir-İkiye, İki-Bire
Bir plan → iki kanıt: (i) sınıf içi ürün/süreç, (ii) veri özeti.
İki rapor → bir politika: (i) sınıf odaklı mini rapor, (ii) zümre/okul odaklı rapor; birleşiminde “zümre ölçme-değerlendirme politikası” taslağı.
Şablon: Plan hücresi ↔ Rapor bölümü eşleştirme tablosu (ör. “formatif değerlendirme” ↔ “ölçme araçlarının geçerlik notu”).
7) Materyal Geliştirme: UDL ile Tasarla, Raporla Kanıtla
Formasyonda materyal (çalışma kâğıdı, oyunlaştırma kartları, görsel seti) sınıfın ritmine göre tasarlanır. Tezsiz YL, materyalin erişilebilirlik ve etki boyutunu raporlar:
-
Temsil: metin–görsel–ses–simülasyon
-
Katılım: bireysel–ikili–istasyon
-
İfade: poster–video–sunum–performans
Veri: Düşük hazırbulunuşluk grubunun katılım puanı; görev tamamlama oranı; rubrikte “temsil çeşitliliği” boyutunun artışı.
8) Sınıf Yönetimi ve Zaman Ekonomisi: Akıştan Veriye
Planın süre–akış kısmında “10’ + 12’ + 8’ + 5’ + 5’ ” gibi dilimler not edilir. Tezsiz YL’de video analizi ile gerçekleşenakış çıkarılır; farklar yorumlanır. “Bekleme süresi” ortalaması 2,1 saniyeden 3,8 saniyeye yükseldiğinde, “yüksek düzey soru”lara gelen yanıt kalitesinde artış gözlenebilir. Bu küçük ama güçlü bulgu, raporun tartışmasında planın nereye dokunduğunu gösterir.
9) Örnek Tasarım A – “Oran–Orantı ve Ölçek”: Matematik + Coğrafya + Türkçe
-
Formasyon Planı: Harita ölçekleri ve gerçek mesafeler; istasyon tekniği; çıktı: ölçekli rota planı.
-
Formatif Araç: Çıkış bileti: iki soru—“1:200.000’de A–B mesafesi?” “Harita seçiminde hangi hata sık görülür?”
-
Tezsiz YL Raporu: Ön–son kısa test (8 madde), rubrikli ürün değerlendirmesi, hataların tematik kodlaması (ör. ölçek dönüşümü hatası). Bulgular: Orta güçlük maddelerde ayırt edicilik ↑; öğrencilerin açıklama metinlerinde kanıt dili yoğunluğu artışı.
10) Örnek Tasarım B – “Dinleme Stratejileri”: İngilizce + Psikoloji + Dijital Okuryazarlık
-
Formasyon Planı: Not alma şablonu (Cornell), dinleme öncesi–sırası–sonrası ipuçları; video parçası.
-
Formatif Araç: Rubrik (strateji kullanımı, doğruluk, akıcılık).
-
Tezsiz YL Raporu: 4 haftalık müdahale; strateji kullanım sıklığı (kontrol listesi), doğruluk oranı, öğrencilerin özyeterlik anketi. Bulgular: Strateji sıklığı ↑, öz-yeterlik puanı ↑; sınırlılık: örneklem küçük, dış geçerlik sınırlı.
11) Etik ve Gizlilik: Planın İzni, Raporun Sorumluluğu
Formasyonda veli/öğrenci izin formları, görüntü maskeleme ve anonimleştirme refleksi kazanılır. Tezsiz YL’de etik kurulonayı, veri saklama planı (kim, neyi, ne kadar süreyle, nasıl saklar?) ve raporda etik bildirim zorunludur. “En az veri” ilkesi: amaç için gerekli olandan fazlasını toplamayın.
12) Rubrik Mimarisi: Ürün–Süreç–Etki Boyutları
Formasyon rubriği çoğunlukla ürün ve süreç ağırlıklıdır (doğruluk, akış, ifade). Tezsiz YL boyutu etkiyi ekler: “kanıta dayalı gerekçe”, “veri okuma ve yorum”, “sınırlılık farkındalığı”.
Örnek Rubrik Boyutları: kavramsal doğruluk, temsil çeşitliliği, argümantasyon kalitesi, veri kullanımı, yansıtma derinliği, etik/gizlilik uygulaması.
13) “Tek Derste Bilimsel Duruş”: Mikro Rapor Şablonu
Öğretmen her ünite sonunda 2–3 sayfalık mikro rapor yazabilir:
-
Problem/amaç (150–200 kelime)
-
Yöntem (örneklem, araçlar, süreç)
-
Bulgular (1 tablo + 1 grafik)
-
Tartışma (sınırlılıklar + alternatif açıklama)
-
Sonraki adım (plan revizyonu)
Bu metin, zümre toplantısında paylaşıldığında; ders planı kurumsal öğrenmeye dönüşür.
14) Portfolyo–Transkript–Rapor Üçlemesi: Mülakatta Altın Kutu
-
Formasyon → Portfolyo: Planlar, materyal, video, öğrenci ürünleri, rubrikler.
-
Tezsiz YL → Transkript + Rapor: Yöntem/ölçme dersleri, mini proje/rapor, sunum posterleri.
-
Mülakat Dosyası: 12–15 sayfalık seçki + 1 sayfa “plan–rapor eşleştirme tablosu” + QR videolar. “Yaptım (plan) ve kanıtladım (rapor)” cümlesi görünür olur.
15) Zümre–Okul Ölçeğinde Yaygınlaştırma: Standardın Yazımı
Tezsiz YL’nin bilimsel raporu, tek seferlik bir belge değil; okul politikasının ilk taslağıdır. “Çıkış bileti standardı”, “rubrik örnek bankası”, “bekleme süresi asgari hedefi”, “sınav madde analizi takvimi” gibi yazılı standartlar okulun ölçme-değerlendirme kültürünü kalıcılaştırır. Formasyon planları bu standardın uygulama kılavuzlarına dönüşür.
16) Hata Türleri ve Revizyon Döngüsü: Plan–Rapor Geri Beslemesi
Sık hatalar:
-
Planlarda zaman enflasyonu (çok etkinlik, az derinlik).
-
Değerlendirmede yansıtma yoksunluğu (neden–sonuç kopuk).
-
Raporda geçerlik belirsizliği (araç–kazanım uyumu zayıf).
Çözüm: “PDSA” (Plan–Do–Study–Act) kartları; her döngüde 1 değişkeni test edin (bekleme süresi, soru türü, materyal temsil sayısı).
17) Kariyer Etkisi: Kısa Vade “Uygulayıcı”, Orta–Uzun Vade “Analitik Lider”
Formasyonla güçlü plan üreten aday erken istihdam ve sınıf yönetimi skorlarında öne çıkar. Tezsiz YL ile rapor diliedinmiş öğretmen; zümre liderliği, ölçme-değerlendirme komitesi, program geliştirme, akreditasyon hazırlığı gibi kurumsal roller için doğal aday olur. Ücret/terfi hatları genellikle bu analitik sorumlulukları ödüllendirir.
18) “Plan → Rapor” Dönüştürücüsü: 10 Soru
-
Probleminiz tam olarak nedir?
-
İlgili literatür ne öneriyor?
-
Ölçmek istediğiniz öğrenme çıktıları neler?
-
Hangi araçları kullanacaksınız ve neden?
-
Örnekleminiz kim? Etik izinleriniz var mı?
-
Uygulama adımları nasıl?
-
Veriyi nasıl özetleyeceksiniz (tablo/grafik)?
-
Hangi sınırlılıklar var?
-
Sonraki derste neyi değiştireceksiniz?
-
Bu sonuçlar zümre/okul ölçeğinde neyi etkiler?
19) İki Örnek Olay: “A” ve “B” Öğretmenleri
A Öğretmeni (Formasyon güçlü): Planları kusursuz, sınıf akışı hızlı; fakat velilerle paylaştığı raporlar “hissettim–gözledim” dilinde. Tezsiz YL’de bir dönemlik mini rapor döngüsü uyguladı; veli güveni ve zümre içinde kanaat önderliği yükseldi.
B Öğretmeni (Tezsiz YL güçlü): Analitik raporları parlak; fakat sınıf akışında süre yönetimi zayıf. Formasyon plan şablonunu günlük pratiğe adaptasyonla hız kazandı; mikro öğretim + akran gözetimiyle akış stabil hale geldi.
Ders: İkisi birleşince “kanıtlı uygulayıcı” profili doğar.
20) Sınav Kültürü–Ürün Kültürü Dengesi: İkili Doğrulama
Planlar genellikle ürün (poster, deney raporu) üretir; okul kültürü ise test ister. Çözüm: ikili doğrulama. Ürünü rubrikle puanlayın; aynı kazanıma dönük kısa testle aktarımı ölçün. Rapor, iki kaynağın birbirini nasıl doğruladığını anlatır; geçerlik artar.
21) Dijital Portfolyo ve Denetlenebilirlik
Planlar, materyaller, videolar, tablolar ve raporlar versiyon kontrolü ile arşivlenmelidir (V1–V2–V3). Dosya adları: 2025-03_Math_Scale_V2_Rubrik.pdf. Her belgeye etik notu ve neden kartı iliştirilmelidir. Bu yapı, mülakat ve akreditasyonda “denetlenebilir iz” üretir.
22) Okul–Üniversite Köprüsü: Laboratuvardan Sınıfa, Sınıftan Rapor Masasına
Formasyon, uygulama okulu ve danışmanla sınıf temelli kanıt üretir. Tezsiz YL, üniversite laboratuvarı/seminerleri ile yöntem temelli kanıt üretir. En etkilisi, bu iki akışı senkron yürütmektir: aynı ünite için sınıf planı + mini rapor; dönem sonunda bölüm içi sunum ve poster.
23) “Küçük Veri, Büyük Hikâye”: Hikâyeleştirme Teknikleri
Rapor, yalnızca tablo–grafik değildir; hikâyedir. Başlangıçtaki sorun (ör. dinleme stratejisi eksikliği), müdahale (plan), sonuç (puan ve temalar) ve değişim anları (video kesitleri) bir kanıt anlatısına dönüşür. Yönetim ve veliler için bir sayfalık politika notu hazırlayın: problem, veri, karar, öneri.
24) 12 Haftalık Hibrit Yol Haritası: Ders Planından Bilimsel Rapora
-
1. Hafta: Ünite hedefleri, etik–izinler, plan V1.
-
2. Hafta: Mikro öğretim 0 (prova), akran geri bildirimi.
-
3. Hafta: Plan V2; formatif araç tasarımı (çıkış bileti + kısa rubrik).
-
4. Hafta: Uygulama 1; süreç verisi (bekleme süresi, söz alma) kaydı.
-
5. Hafta: Ön test (kısa), materyal UDL kontrolü.
-
6. Hafta: Uygulama 2; ürün toplanması.
-
7. Hafta: Son test; rubrik puanlaması; mini madde analizi.
-
8. Hafta: Veri özetleri (1 tablo + 1 grafik); nitel temalar (3–5 alıntı).
-
9. Hafta: Mikro rapor taslağı; sınırlılıklar.
-
10. Hafta: Zümre sunumu; moderasyon (puanlayıcı uyumu).
-
11. Hafta: Revizyon planı; mülakat dosyası seçkisi.
-
12. Hafta: Nihai rapor + bir sayfalık politika notu.
25) Kontrol Listesi: “Kanıt Dili”nizi Hızla Doğrulayın
-
Kazanım–araç uyumu yazıldı mı?
-
Formatif veri ile ürün puanları örtüşüyor mu?
-
Bekleme süresi/söz alma dağılımı izlendi mi?
-
Rubrikte “veri kullanımı/kanıt dili” boyutu var mı?
-
Etik notu–anonimleştirme protokolü eklendi mi?
-
Tartışmada alternatif açıklamalar ve sınırlılıklar yer aldı mı?
-
Sonraki derse aktarılan değişiklik net mi?
-
Zümreye aktarım ve okul politikasıyla bağ kuruldu mu?
Sonuç
Öğretmenlikte kalıcı değer, ders planı ile bilimsel rapor arasındaki köprünün güçlülüğüne bağlıdır. Pedagojik Formasyon, öğretmenin sınıfı tasarlama kasını hızla geliştirir: kazanım–etkinlik uyumu, süre–akış mimarisi, materyal–görev tasarımı ve formatif değerlendirme ritmi, planın omurgasını oluşturur. Tezsiz Yüksek Lisans ise aynı planın nedenişe yaradığını açıklayan kanıt dilini öğretir: problem çerçevesi, yöntemsel tutarlılık, veri toplama ve çözümleme, sınırlılıkların dürüst raporu, sonuç–öneri ve kurumsal politika bağlantısı.
Stratejik olarak bu iki dünya alternatif değil, tamamlayıcıdır. Kısa vadede formasyon planları ile sınıfta hızlı etkiüretmek; eşzamanlı veya takip eden dönemde tezsiz YL’nin bilimsel raporlama disipliniyle bu etkiyi kanıta dönüştürmek, öğretmeni uygulayıcı-usta ile araştırmacı-usta kimliklerinin sentezine taşır. Bu sentez; mülakatta ikna gücünü artırır, zümre–okul ölçeğinde standardizasyon ve kalite güvencesi sağlar, velilerle iletişimde şeffaflık ve güven kurar, kariyerde liderlik kapılarını açar.
Son söz: Plan sınıfın taslağıdır; rapor mesleğin hafızası. Plan olmadan derse girilir ama hafıza oluşmaz; rapor olmadan hafıza oluşur ama nesiller boyu aktarılamaz. İkisini birlikte sistematikleştiren öğretmen, kendi sınıfında değişim başlatır; okulunda kültür inşa eder; mesleğinde birikimi kanıta dayalı olarak büyütür. Bu nedenle, her üniteyi “1 plan + 1 mini rapor” ile kapatmak, hem öğrencinin öğrenmesini hem de öğretmenin profesyonel saygınlığını sürdürülebilir biçimde artırır.
Eğitimde Niteliği ve Başarıyı Hedefleyen Yenilikçi Çözümler
Eğitim alanında öncü olmak ve geleceğin başarılı öğretmenlerini yetiştirmek için Formasyon Sistemi olarak faaliyet gösteriyoruz. Öğretmen adayları ve eğitimcilerin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayan, özgün ve özelleştirilmiş formasyon çözümleri sunarak eğitim dünyasında fark yaratıyoruz.
Hizmetlerimiz
Formasyon Literatür Taraması: Eğitim alanındaki en güncel ve etkili literatürü araştırarak, öğretmen adaylarınıza ve eğitimcilerinize bilgi dağarcığını genişletmeleri için rehberlik ediyoruz.
Formasyon Ödevi Yaptırma: Öğretmen adayları için özelleştirilmiş, etkili ve öğretici ödevler hazırlayarak öğrenme süreçlerini destekliyoruz.
Formasyon Analizi Yaptırma: Eğitimciler ve öğretmen adayları için performans analizleri gerçekleştirerek, güçlü yönlerini belirlemelerine ve gelişim alanlarını keşfetmelerine yardımcı oluyoruz.
Formasyon Araştırması Yaptırma: Eğitim alanında araştırma yapmak isteyenlere yönelik nitelikli ve kapsamlı araştırmalar gerçekleştirerek, eğitim dünyasına katkı sağlıyoruz.
Formasyon Makale Ödevi Yaptırma: Eğitimcilerin ve öğretmen adaylarının akademik düzeyde yazılarını destekleyerek, bilgi birikimlerini daha ileri seviyeye taşımalarına yardımcı oluyoruz.
Formasyon Dergi Makalesi Yaptırma: Eğitim alanında yayın yapmak isteyenlere, etkili ve nitelikli dergi makaleleri hazırlamada uzman desteği sunuyoruz.
Formasyon Sunum Ödevi Yaptırma: Eğitimciler ve öğretmen adayları için etkili sunum ödevleri tasarlayarak, kendilerini sözlü iletişimde geliştirmelerine katkı sağlıyoruz.
Neden Formasyon Sistemi?
Alanında Uzman Eğitim Kadrosu: Formasyon Sistemi olarak, alanında uzman ve deneyimli eğitmenlerimizle her adımda size rehberlik ediyoruz.
Özelleştirilmiş Çözümler: Eğitim ihtiyaçlarınızı dikkate alarak özelleştirilmiş çözümler sunuyoruz, böylece tam olarak istediğiniz sonuçlara ulaşmanızı sağlıyoruz.
Güvenilir ve Kaliteli Hizmet: Yılların deneyimine dayanan güvenilirlik ve kalite anlayışımızla, öğrencilerimize ve eğitimcilere en iyi hizmeti sunuyoruz.
Sürekli Destek: Eğitim süreciniz boyunca sürekli destek sağlayarak, her türlü sorununuzda yanınızda oluyoruz.
“formasyon.yaptirma.com.tr” ailesi olarak size her konuda destek sunabiliriz. Tek yapmanız gereken iletişim adreslerimizden bizlere ulaşmak!
Tüm alanlara özgü, formasyon literatür taraması yaptırma, formasyon ödevi yaptırma, formasyon analizi yaptırma, formasyon araştırması yaptırma, formasyon makale ödevi yaptırma, formasyon dergi makalesi yaptırma, formasyon sunum ödevi yaptırma çalışmaları yapmaktayız.
