Öğretmen yetiştirmede kuram yalnızca kitapta kalan bir bilgi değildir; sınıftaki her kararın görünmez altyapısıdır. Pedagojik formasyon programları, öğretmen adayını öğrenme kuramlarını sınıf içinde uygulamaya hızla sevk eden, mikro öğretim ve okul deneyimi odaklı kısa döngülerle ilerler. Bu sayede davranışçı pekiştirmeden yapılandırmacı görev tasarımına, bilişsel yük yönetiminden ikili kodlamaya kadar pek çok kuramsal ilke, doğrudan etkinlik ve materyaldüzeyinde hayata geçer. Tezsiz Yüksek Lisans (Tezsiz YL) ise aynı kuramları bir üst mertebeye taşıyarak derinlemesine okuma, karşılaştırmalı çözümleme, yöntem–veri–kanıt zincirinde ele alır: hangi kuram hangi bağlamda, hangi sınırlar içinde çalışır; kuramlar birbiriyle nasıl konuşur; alternatif açıklamalar neler olabilir; eldeki bulgular kuramsal literatüre nasıl yerleşir?
1) Davranışçılık: Pekiştirme, Söndürme ve Sınıf Rutini
Formasyonda uygulama: Hedef davranışı somutlaştıran pekiştirme planı (oran/süre temelli), anında geri bildirim, işaret–ipucu–pekiştireç zinciri. Örnek: “Sessiz okuma” davranışını sabit oranlı (FR2) pekiştirmeyle güçlendirme, istenmeyen davranış için sönme prosedürü ve alternatif davranış eğitimi.
Tezsiz YL’de derinlik: Pekiştirme tarifelerinin öğrenme eğrisi üzerindeki etkileri, premack ilkesi, ayrımlı pekiştirmetürleri (DRA/DRI/DRL) ve sınıf yönetiminde yoğunluk–sıklık parametreleri. Etik sınırlıklar, aşırı dışsal motivasyonun öz-belirleme açısından olası yan etkileri; deneysel–yarı deneysel tasarımlar ve etki büyüklüğü (Cohen’s d) ile raporlama.
2) Bilişsel Kuram: Bilgi İşleme, Çalışan Bellek, Şemalar
Formasyonda uygulama: Adım küçültme, modelleme, yüksek sesle düşünme; çalışan belleğe yük bindiren slayt kalabalığını azaltma; ön örnek–karşı örnek setleri.
Tezsiz YL’de derinlik: Şema kuramı, uzman–acemi farkları, ön bilgi aktivasyonu, işedönük dikkat ve ölçümü; transfer türleri (yakın/uzak). Mikro öğretim videolarında zaman damgalı hata türleri, anlık geri getirme performansı ve öğrenme eğrisi modellemeleri.
3) Yapılandırmacılık: Anlam İnşası ve Görev Tasarımı
Formasyonda uygulama: Problem temelli öğrenme, istasyon çalışması, Jigsaw; öğrenci ürünleri (poster/prototip) ve rubrik ile değerlendirme.
Tezsiz YL’de derinlik: Sosyal yapılandırmacılık (Vygotsky), yakınsal gelişim alanı, scaffolding tasarım ilkeleri, kaynak–zaman–rehberlik dengesi; yanılgı çözümleme için nitel kodlama (temalar: yanlış kavram, yüzeysel strateji, temsil yanlılığı).
4) Sosyal Öğrenme ve Gözlem: Modelleme, Öz-Düzenleme
Formasyonda uygulama: Rol model öğretmen, akran öğretimi, düşün-al-yaz-paylaş döngüsü; akran geri bildirimi.
Tezsiz YL’de derinlik: Bandura’nın öz-yeterlik boyutları (başarı deneyimi, dolaylı deneyim, sözel ikna, duygusal durum); öz-düzenleme döngüsü (hedef–izleme–düzeltme) ve ölçümü (öz-düzenleme ölçekleri, günlükler). Nedensel çıkarımda karıştırıcılar ve alternatif açıklamalar.
5) Bilişsel Yük Kuramı: İçsel–Dışsal–İlgili Yük
Formasyonda uygulama: Slaytta gereksiz görsel–metin kalabalığını ayıklama, çift görev yükünü azaltma, parçalı örnek yerine işedönük örnek.
Tezsiz YL’de derinlik: Yük türlerinin ayrıştırılması, ayar noktası (expertise reversal) etkisi; göz izleme, cevap süresi, hata profili gibi dolaylı göstergeler; tasarım ilkeleri (segmentleme, işaretleme, modalite).
6) İkili Kodlama ve Çoklu Temsil
Formasyonda uygulama: Metin + görsel eşleştirme, ikonlar, diyagramlar, grafik okuryazarlığı.
Tezsiz YL’de derinlik: Görsel–uzamsal ve sözel kanallar; sinyalleme etkisi, yakınlık–eşzamanlılık ilkeleri; yanlış görselleştirme riskleri ve çözüm (ölçek, eksen, renklendirme kuralları). Öğrenci ürünlerinde temsil çeşitliliği rubrik boyutu.
7) Aralıklı Tekrar ve Geri Getirme Uygulamaları
Formasyonda uygulama: Haftalık geri çağırma kuizleri, çıkış bileti soruları, spaced çalışma planı.
Tezsiz YL’de derinlik: Spacing ve testing effect parametreleri (aralık uzunluğu, test türü, gecikme); unutma eğrisimodellemeleri; üretim etkisi ve geri getirme ipuçlarının kalitesi; düzenli tekrarın motivasyon ve başarı üzerindeki tahmini katkısı (basit regresyon/ANOVA).
8) Üstbiliş ve Strateji Öğretimi
Formasyonda uygulama: Planla–Uygula–Kontrol et–Yansıt şablonları; Cornell not alma, özet–soru–yansıtma sayfaları.
Tezsiz YL’de derinlik: Üstbiliş farkındalığı ölçekleri, hata farkındalığı protokolleri; strateji kullanımının kademeli iskele ile öğretilmesi; gömülü değerlendirme ve veriyle raporlama.
9) Motivasyon Kuramları: Öz-Belirleme (SDT) ve Beklenti–Değer
Formasyonda uygulama: Seçim hakkı, amaç netliği, anlamlı görev; yakın hedefler, anında geri bildirim.
Tezsiz YL’de derinlik: İçsel–dışsal motivasyon alt türleri, özerklik–yeterlik–ilişkililik göstergeleri; beklenti–değer(güdülenme = başarı beklentisi × değeri − maliyet); sınıf müdahalelerinin motivasyon skorlarına etkisi; aracı/uzlaştırıcıdeğişkenler.
10) Durumsal Öğrenme ve Topluluklar: Uygulama Topluluğu
Formasyonda uygulama: Proje tabanlı görevler, yerel bağlam (okul–mahalle–müze) bağlantıları; akran görev grupları.
Tezsiz YL’de derinlik: Topluluk–araç–pratik üçlüsü, katılım spektrumu (çevresel–merkezî), meşru çevresel katılımve kimlik oluşumu; nitel veriyle pratik anlatıları.
11) Evrensel Tasarım (UDL) ve Kapsayıcılık
Formasyonda uygulama: Temsil–katılım–ifade çeşitliliği; farklılaştırılmış görev kartları.
Tezsiz YL’de derinlik: UDL uygulamalarının öğrenme boşluğunu kapatmadaki etkisi; erişilebilirlik standartları(altyazı, ARIA), metrikler: görev tamamlama oranı, katılım puanı, düşük hazırbulunuşluk grubundaki değişim.
12) Kültürel Olarak Duyarlı Pedagoji ve Eleştirel Çerçeveler
Formasyonda uygulama: Öğrenci kültürüne özgü örnekler, metinler, yerelleştirilmiş materyaller.
Tezsiz YL’de derinlik: Fonksiyonel çok dillilik, kültür–müfredat ilişkisi, eleştirel pedagoji tartışmaları; etik boyutlar; veri toplamada önyargı ve temsil sorunları.
13) Teknopedagoji: TPACK ve SAMR
Formasyonda uygulama: Araç–amaç uyumu, SAMR’ın S (Substitution) ve A (Augmentation) düzeylerinde pratikler.
Tezsiz YL’de derinlik: TPACK bileşenlerinin ölçümü, SAMR’da M–R (Modification–Redefinition) örnekleri; dijital araçların bilişsel yük ve geri getirme ile ilişkisi; veri etiği ve gizlilik.
14) Öğrenmede Duyuşsal Boyut: Kaygı, Akış, Duygulanım
Formasyonda uygulama: Düşük riskli denemeler, hata dostu sınıf dili, mini başarı döngüleri.
Tezsiz YL’de derinlik: Sınav kaygısı, akış ölçekleri; duygulanımın bellek üzerindeki etkileri; duyuşsal verinin etik toplanması; karma yöntem (anket + kısa görüşme).
15) Değerlendirme Kuramları: Ölçüt–İçerik–Yapı Geçerliği
Formasyonda uygulama: Çıkış bileti, mini kuiz, açık uçlu göreve rubrik.
Tezsiz YL’de derinlik: Geçerlik (içerik, yapı, ölçüt), güvenirlik (iç tutarlılık, puanlayıcılar arası uyum), madde analizi(güçlük, ayırt edicilik), şişkin not ve adillik tartışmaları; örneklem yanlılığı.
16) Kuramlararası Köprü: Teori–Uygulama Mantık Modeli
Formasyonda uygulama: Ders planı “neden kartı”nda tek kurama dayalı gerekçe.
Tezsiz YL’de derinlik: Mantık modeli/teori değişimi (Theory of Change): Girdi → Aktivite → Çıktı → Kısa/Orta/Uzun vadeli sonuç; her ok ilkesine (bilişsel yük, UDL, SDT) bağlanan kanıt noktaları ve varsayım–risktablosu.
17) Kuramı Görselleştirmek: Harita, Matris, Eşleştirme
Formasyonda uygulama: Basit kavram haritası; “kuram–uygulama eşleştirme” tablosu.
Tezsiz YL’de derinlik: Kuram matrisi (satıra kuram, sütuna sınıf kararı); etki büyüklüğü ve kanıt kalitesi sütunları; kaynak ve alternatif açıklama sütunları.
18) Mikro Öğretimden Araştırma Sorusu Çıkarmak
Formasyonda uygulama: 10–15 dakikalık ders kesiti, akran geri bildirimi.
Tezsiz YL’de derinlik: Aynı kesitten araştırma sorusu türetme: “Bekleme süresini 2,5 sn’den 4,0 sn’ye çıkarmak, yüksek düzeyli yanıt oranını artırır mı?” — tasarım, veri, istatistik ve sınırlılık planı.
19) Örnek Olay A – “İkna Edici Yazı ve İkili Kodlama”
Formasyon: Görsel destekli yazma şablonu; poster üretimi; rubrikte “kanıt kullanımı–dil–görsel uyumu”.
Tezsiz YL: Ön–son metin analizi; retorik yapı kodları; görsel içerik ile argüman gücü ilişkisi için korelasyon; sınırlılık: küçük örneklem, puanlayıcı uyumu engeli.
20) Örnek Olay B – “Fen’de Bilişsel Yük ve Segmentleme”
Formasyon: Uzun videoyu bölümlere ayırma, önemli kısımları sinyalleme.
Tezsiz YL: Göz izleme (bakış süresi) veya tepki süresiyle yük göstergesi; kısa öğrenme testi; etki büyüklüğü hesaplama; expertise reversal için alt grup analizi.
21) Hibrit Rubrik: “Kurama Dayalı Uygulama” ve “Kuram Derinliği”
Boyutlar: Kuramsal uyum, Uygulama doğruluğu, Veri/kanıt kullanımı, Sınırlılık farkındalığı, Etik–gizlilik, Yansıtma.
Puan açıklamaları: Başlangıç (kuram adı var ama gerekçe sınırlı) → Yeterli (kuram–uygulama uyumu + küçük veri) → Gelişkin (çoklu kuram köprüsü + etki büyüklüğü + sınırlılık).
22) Sık Hatalar ve Çözüm Yolları
-
Kuram enflasyonu: Çok kuram, az eylem → Çözüm: 1–2 ana kuram + net gerekçe + tek veri.
-
Araç–amaç karışması: Teknoloji için teknoloji → Çözüm: TPACK/SAMR ile gerekçe, ölçüt.
-
Verisiz iddia: Gösterge yok → Çözüm: Çıkış bileti, mini kuiz, rubrik dağılımı.
-
Etik boşluk: İzin/anonim yok → Çözüm: Standart etik bildirimi ve maskeleme.
23) 12 Haftalık Hibrit Yol Haritası (Formasyon + Tezsiz YL)
-
1. Hafta: Hedef ünite; kuram seçimi (ör. bilişsel yük + SDT); etik–izin.
-
2. Hafta: Ders planı V1; “neden kartı”; UDL kontrol listesi.
-
3. Hafta: Mikro öğretim 0; zaman damgalı gözlem (bekleme süresi, söz alma).
-
4. Hafta: Plan V2; çıkış bileti ve mini rubrik tasarımı.
-
5. Hafta: Uygulama 1; ön test; akran geri bildirimi.
-
6. Hafta: Veri ara özeti (1 tablo + 1 grafik); materyal revizyonu.
-
7. Hafta: Uygulama 2; son test; rubrik puanlaması (puanlayıcı uyumu).
-
8. Hafta: Mini rapor (problem–yöntem–bulgu–yorum–sınırlılık).
-
9. Hafta: Kuram matrisi güncellemesi; alternatif açıklamalar.
-
10. Hafta: Zümre mini seminer (10 slayt); moderasyon.
-
11. Hafta: Mülakat dosyası seçkisi; kuram–kanıt eşleştirme tablosu.
-
12. Hafta: Politika notu: “Bu ünite için öğretim ilkeleri ve ölçme standardı.”
24) Kuram–Uygulama Eşleştirme Tablosu (Örnek Kısa Şablon)
-
Karar: Videoyu segmentlere ayırma → Kuram: Bilişsel yük (dışsal yük azaltma) → Veri: Tepki süresi, doğru cevap oranı → Risk: Aşırı segment, akış kopması.
-
Karar: Seçim sunma → Kuram: SDT (özerklik) → Veri: Katılım puanı, görev tamamlama → Risk: Aşırı seçenek = karar yorgunluğu.
-
Karar: Görsel + metin → Kuram: İkili kodlama → Veri: Geri çağırma puanı, zaman ölçümü → Risk: Görsel–metin uyumsuzluğu.
25) Kariyer Etkisi: Sınıftan Kuruma, Kurumdan Alana
Formasyon sınıf içinde hızlı görünürlük sağlar: somut etkinlik–materyal–rubrik–video. Tezsiz YL kuram–yöntem–veri–rapor zinciriyle öğretmeni zümre, ölçme komitesi, program geliştirme gibi rollere taşır. Uluslararası ağlarda (IB/Cambridge) moderasyon–standart kültürü, tezsiz YL’nin kuramsal ve raporlama derinliğiyle kolay birleşir; formasyonun uygulama kanıtlarıyla desteklenir. Hibrit profil, kısa vadede sınıf etkisi, orta vadede standart üretimi, uzun vadede kurumsal liderlik ve akreditasyon katkısı demektir.
Sonuç
Öğrenme kuramları alanı bir harita, öğretmenin sınıfı ise arazidir. Pedagojik formasyon, haritayı cebinize koyup araziye çıkmanızı; tezsiz YL ise arazideki işaretlerin haritayla nasıl uyuştuğunu, nerenin bataklık, nerenin kestirme olduğunu kanıtla göstermenizi sağlar. Formasyon, uygulama zekâsı kazandırır: öğrencinin dikkatini nerede toplayacağınızı, hangi materyali nasıl sadeleştireceğinizi, görevi nasıl farklılaştıracağınızı bilirsiniz. Tezsiz YL ise kuramsal derinlik kazandırır: neden o kararı aldığınızı, işe yarayıp yaramadığını hangi verilerle anladığınızı, başka açıklamaların mümkün olup olmadığını yazarsınız.
Bu iki gücü birleştirmek, öğretmenliği sanat + bilim olarak icra etmek demektir. Stratejik öneri nettir: Her ünitede 1 kuram–1 uygulama–1 kanıt kuralını işletin; planınızın “neden kartı”nı yazın; küçük veriyi tablo–grafik–alıntı üçlüsüyle raporlayın; zümreyle paylaşın; sonraki döngüye varsayım–risk–revizyon notu bırakın. Böylece kuram, rafta duran bir kitap değil; sınıfın ritmini ayarlayan bir metronom olur. Öğrencinin öğrenmesi somutlaşır, öğretmenin kararı savunulabilir hâle gelir; okul ise kanıt temelli bir kültüre doğru evrilir.
Son kertede, formasyonun kuramı sahaya indirme refleksi ile tezsiz YL’nin kuramı katman katman açma becerisibirleştiğinde; yalnızca iyi dersler değil, öğrenen kurumlar ortaya çıkar. Öğretmenliğin entelektüel itibarı da tam bu kesişimde yükselir: neyi, neden, nasıl yaptığını bilen; bunu kanıtla anlatabilen bir meslek topluluğu…
Eğitimde Niteliği ve Başarıyı Hedefleyen Yenilikçi Çözümler
Eğitim alanında öncü olmak ve geleceğin başarılı öğretmenlerini yetiştirmek için Formasyon Sistemi olarak faaliyet gösteriyoruz. Öğretmen adayları ve eğitimcilerin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayan, özgün ve özelleştirilmiş formasyon çözümleri sunarak eğitim dünyasında fark yaratıyoruz.
Hizmetlerimiz
Formasyon Literatür Taraması: Eğitim alanındaki en güncel ve etkili literatürü araştırarak, öğretmen adaylarınıza ve eğitimcilerinize bilgi dağarcığını genişletmeleri için rehberlik ediyoruz.
Formasyon Ödevi Yaptırma: Öğretmen adayları için özelleştirilmiş, etkili ve öğretici ödevler hazırlayarak öğrenme süreçlerini destekliyoruz.
Formasyon Analizi Yaptırma: Eğitimciler ve öğretmen adayları için performans analizleri gerçekleştirerek, güçlü yönlerini belirlemelerine ve gelişim alanlarını keşfetmelerine yardımcı oluyoruz.
Formasyon Araştırması Yaptırma: Eğitim alanında araştırma yapmak isteyenlere yönelik nitelikli ve kapsamlı araştırmalar gerçekleştirerek, eğitim dünyasına katkı sağlıyoruz.
Formasyon Makale Ödevi Yaptırma: Eğitimcilerin ve öğretmen adaylarının akademik düzeyde yazılarını destekleyerek, bilgi birikimlerini daha ileri seviyeye taşımalarına yardımcı oluyoruz.
Formasyon Dergi Makalesi Yaptırma: Eğitim alanında yayın yapmak isteyenlere, etkili ve nitelikli dergi makaleleri hazırlamada uzman desteği sunuyoruz.
Formasyon Sunum Ödevi Yaptırma: Eğitimciler ve öğretmen adayları için etkili sunum ödevleri tasarlayarak, kendilerini sözlü iletişimde geliştirmelerine katkı sağlıyoruz.
Neden Formasyon Sistemi?
Alanında Uzman Eğitim Kadrosu: Formasyon Sistemi olarak, alanında uzman ve deneyimli eğitmenlerimizle her adımda size rehberlik ediyoruz.
Özelleştirilmiş Çözümler: Eğitim ihtiyaçlarınızı dikkate alarak özelleştirilmiş çözümler sunuyoruz, böylece tam olarak istediğiniz sonuçlara ulaşmanızı sağlıyoruz.
Güvenilir ve Kaliteli Hizmet: Yılların deneyimine dayanan güvenilirlik ve kalite anlayışımızla, öğrencilerimize ve eğitimcilere en iyi hizmeti sunuyoruz.
Sürekli Destek: Eğitim süreciniz boyunca sürekli destek sağlayarak, her türlü sorununuzda yanınızda oluyoruz.
“formasyon.yaptirma.com.tr” ailesi olarak size her konuda destek sunabiliriz. Tek yapmanız gereken iletişim adreslerimizden bizlere ulaşmak!
Tüm alanlara özgü, formasyon literatür taraması yaptırma, formasyon ödevi yaptırma, formasyon analizi yaptırma, formasyon araştırması yaptırma, formasyon makale ödevi yaptırma, formasyon dergi makalesi yaptırma, formasyon sunum ödevi yaptırma çalışmaları yapmaktayız.
