Öğretmenlik mesleğine giden yollar çeşitlendikçe, bu yollarda adayların yanında yürüyen rehberlik mekanizmaları da aynı ölçüde farklılaşıyor. Pedagojik formasyon sertifika programları, öğretmenlik mesleğine hızlı ve yapılandırılmış bir giriş için kısa döngülü, uygulama ağırlıklı bir kurgu sunarken; tezsiz yüksek lisans (Tezsiz YL) programları daha uzun soluklu, kuramsal derinliği yüksek ve akademik yetkinlikleri pekiştiren bir deneyim sunar. Her iki programın merkezinde yer alan “insan”, yani öğretmen adayı, öğrenme süreçlerinin karmaşıklığını yönetebilmek için etkili eşlikçilere ihtiyaç duyar: formasyonda alan danışmanlığı ve uygulama danışmanlığı; tezsiz yüksek lisansta ise akademik mentorluk.
1) Kavramsal Çerçeve: Danışmanlık ile Mentorluk Ne Zaman Ayrışır, Ne Zaman Kesişir?
Danışmanlık, belirli görevlerin ve standartların zamanında ve doğru biçimde tamamlanmasına odaklanan, kılavuzluk rolünün baskın olduğu bir ilişkidir. Formasyonda danışman öğretim elemanı; ders planı yazımı, mikro öğretim uygulamaları, sınıf içi gözlem raporları ve portfolyo bileşenlerine ilişkin net beklentiler belirler. Ölçütler açık, takvim sıkıdır.
Akademik mentorluk ise daha geniş bir ufuk sunar: adayın eleştirel düşünme, araştırma okuryazarlığı, kanıt temelli karar verme ve profesyonel öz-yönelim becerilerini geliştirir. Tezsiz YL’de mentor; literatür taraması, yöntem seçimi, veri yorumlama, sunum becerisi ve akademik yazı kültürü gibi alanlarda adayı dönüştüren bir “reflektif eşlikçi”dir. Kesişim noktası geri bildirim döngüleridir; ayrışma alanı ise hedef ufkunun genişliğidir: danışmanlık “işi doğru yap” derken, mentorluk “doğru işi bul ve kanıtla” bakışını yerleştirir.
Uygulama Notu: Adaylar, formasyonda danışmanın kontrol listeleriyle çalışmayı; tezsiz YL’de ise mentorla birlikte araştırma sorusu üretmeyi ve kanıt zinciri kurmayı öğrenirler.
2) Program Tasarım Mantığı: Kısa Döngülü Yeterlikler ve Derin Döngülü Yetkinlikler
Formasyon; öğretmenlik yeterliklerini kısa sürede görünür kılmayı hedefleyen modüler bir tasarımdır: ders planı, ölçme-değerlendirme araçları, sınıf yönetimi stratejileri ve materyal geliştirme pratiği. Tezsiz YL ise mesleki yetkinlikleri (eleştirel sorgulama, akademik iletişim, kuramsal modelleme) üst düzey bilişsel süreçlerin pratiğiyle inşa eder.
Örnek: Aynı “öğrenme kuramları” içeriği, formasyonda sınıf etkinliği tasarımına evrilirken; tezsiz YL’de kuramın eleştirisi, meta-analizlerden çıkarımlar ve karma öğrenme tasarımlarında deneysel hipotez üretimine uzanır.
3) Rol Tanımları ve Beklenti Matrisi: Kim, Ne Zaman, Ne Yapar?
-
Formasyon Danışmanı: Uygulama okulu koordinasyonu, mikro öğretim gözlemleri, ders planı-gözlem-özdeğerlendirme belgeleri, portfolyo bütünlüğü, zaman yönetimi.
-
Uygulama Öğretmeni (Okul Danışmanı): Sınıf içi mentorluk, ders anlatımı-pratikleri, disiplin-iklim yönetimi, velilerle iletişim.
-
Tezsiz YL Akademik Mentoru: Literatür taraması stratejisi, araştırma sorusu çerçevesi, yöntem seçimi (nicel/nitel/karma), veri analizi, raporlama, bilimsel sunum.
Beklenti Matrisi:
| Boyut | Formasyon Danışmanlığı | Tezsiz YL Mentorluğu |
|---|---|---|
| Hedef | Uygulama-yeterlik | Kuramsal-araştırma yetkinliği |
| Kanıt | Portfolyo | Proje/rapor/sunum |
| Değerlendirme | Rubrik-ölçüt | Akademik kriterler, tutarlılık |
| Zaman | Kısa döngü | Orta-uzun döngü |
| Geri Bildirim | Görev odaklı | Reflektif-eleştirel |
4) Aday Profilleri: Hangi Yol Kime Daha Uygun?
-
Formasyona eğilimli profil: Hızlı sahaya çıkmak isteyen, uygulamalı öğrenmeye meraklı, ders tasarımı ve sınıf yönetimi pratiğini önceleyen, erken dönemde somut çıktı (portfolyo, staj) görmek isteyen aday.
-
Tezsiz YL’ye eğilimli profil: Akademik tartışmalardan beslenen, veriyi anlamlandırma ve raporlama zevkine sahip, orta-uzun vadede liderlik ve uzman öğretmenlik gibi roller hedefleyen aday.
Örnek Olay: Mühendislik lisanslı bir aday, formasyonla kısa vadede fen ve teknoloji derslerine girebilir; aynı aday tezsiz YL ile STEM eğitimi, öğrenme analitiği ya da ölçme değerlendirme alanlarında uzmanlaşarak okulda proje lideri pozisyonuna evrilebilir.
5) Hedef Belirleme ve Yol Haritası: SMART Öğretmenlik Hedefleri
Formasyon için SMART hedef örneği:
-
Spesifik: 8. sınıf dinleme becerisi için 4 haftalık ders planı yazacağım.
-
Ölçülebilir: Her hafta en az 2 formatif değerlendirme aracı uygulayacağım.
-
Ulaşılabilir: Okul danışmanımın verdiği sınıf saatlerinde mikro öğretim yapacağım.
-
İlgili: LGS dinleme performanslarını destekleyecek tekniğe odaklanacağım.
-
Zamanlı: Dönem sonuna kadar portfolyoya tüm kanıtları koyacağım.
Tezsiz YL için SMART hedef örneği:
-
Spesifik: “Kelime öğretiminde oyunlaştırmanın 6. sınıf başarısına etkisi” konusunda yarı-deneysel bir çalışma raporu hazırlayacağım.
-
Ölçülebilir: Ön-test/son-test verilerini RAPOR bölümünde etki büyüklüğüyle sunacağım.
-
Ulaşılabilir: Okul işbirliğiyle 2 şube üzerinde 6 haftalık müdahale planı uygulayacağım.
-
İlgili: Program kazanımlarına doğrudan bağlı materyal seti kullanacağım.
-
Zamanlı: Dönem bitimine 3 hafta kala mentorumla son taslak revizyonunu tamamlayacağım.
6) Portfolyo ve Kanıt Temelli Gelişim: Görünür Öğretmenlik
Formasyonun omurgası portfolyodur. Ders planları (AÖP), materyaller, video kayıtları, gözlem ve özdeğerlendirme formları, öğrenci ürünleri ve geri bildirim belgeleri bütünlüklü bir öğrenme hikâyesi sunar. Portfolyo, adayın “ne öğrendiğini” değil, öğrenmesini nasıl yönettiğini ve sınıfta nasıl davrandığını görünür kılar.
Tezsiz YL’de kanıt kümeleri rapor, sunum ve proje üretimleri üzerinden biçimlenir. Burada adayın “kanıta dayalı karar alma” kapasitesi ön plana çıkar. Veri toplama, analiz, bulguların sınıf uygulamasına çevrilmesi ve sınırların eleştirisi (geçerlik, güvenirlik, örneklem sınırlılıkları) bu kanıtın niteliğini belirler.
Uygulamalı Örnek:
-
Formasyon portfolyosunda “Aynı kazanım için farklılaştırılmış iki etkinlik tasarımı ve sınıf içi uygulama karşılaştırması” raporu.
-
Tezsiz YL’de “Aynı kazanıma yönelik iki yöntem (ör. hikâyeleştirme vs. doğrudan öğretim) karşılaştırmalı etki analizi” raporu.
7) Mikro Öğretim, Saha Uygulamaları ve Reflektif Döngü
Formasyon, mikro öğretim oturumlarıyla adayı gerçek sınıf öncesi güvenli bir simülasyona alır. Aday; tanıtım, yönlendirme, etkinlik, toparlama, ölçme, ödevlendirme aşamalarını 10–20 dakikalık mini derslerde dener. Danışman ve akran geri bildirimiyle “düşün–uygula–yeniden düşün” döngüsü kurulur.
Tezsiz YL’de saha uygulamaları çoğunlukla araştırmaya gömülüdür. Aday, sınıf içi veri toplama etiklerini gözeterek süreç izleme yapar; gözlem notlarını akademik yazım kurallarıyla raporlar; böylece saha deneyimi, sadece “yapma” değil, gerekçelendirme ve kanıtlama ekseninde derinleşir.
8) Geri Bildirim Ekosistemleri: Görev Odaklıdan Reflektif-Eleştirele
Formasyonda geri bildirimler rubrik temelli ve görev odaklıdır: “Hedef davranış net mi?”, “Etkinlik kazanımla uyumlu mu?”, “Zaman yönetimi gerçekçi mi?”
Tezsiz YL’de geri bildirim metabilişseldir: “Neden bu yöntemi seçtin?”, “Alternatif model ne olurdu?”, “Etki büyüklüğün ne söylüyor?”, “Bulguları sınıfa nasıl çevireceksin?”
Pratik Araç: İki Aşamalı Geri Bildirim Kartı
-
Formasyon Kartı: Yapısal kusur ve güçlü yönler, somut düzeltme önerileri.
-
Mentorluk Kartı: Karar ağacı, varsayım testi, karşılaştırmalı literatür atıfları.
9) Araştırma Okuryazarlığı ve Kuram–Uygulama Köprüsü
Formasyon, kuramı uygulamaya taşımayı öğretir: davranışçı–bilişsel–sosyal öğrenme yaklaşımlarının etkinlik tasarımına yansıması.
Tezsiz YL, uygulamayı kurama geri taşır: etkinliğin kuramsal yorumunu, kavramsal çerçeve içindeki yerini ve bulguların genellenebilirliğini tartışır.
Örnek: Kelime öğretiminde oyunlaştırma uygulaması. Formasyonda, oyun mekanikleri ve sınıf yönetimi dengelemeleri öne çıkar. Tezsiz YL’de, motivasyon kuramları (öz-belirleme, beklenti-değer) ve bilişsel yük kuramı üzerinden etki mekanizmaları tartışılır.
10) Etik, Sınırlar ve Profesyonel Tutum
Formasyonda etik; veli-öğrenci gizliliği, adil değerlendirme, sınıf ikliminde kapsayıcılık üzerinden görünür olur. Danışman, adayın öğrenci refahını önceleyen kararlarını destekler.
Tezsiz YL’de etik; araştırma etiği (aydınlatılmış onam, veri güvenliği, yayın etiği), atıf ve intihal konularında derinleşir. Mentor, adayın akademik dürüstlüğünü kurumsal standartlarla hizalar.
11) Dijital İzleme, Analitik ve Öğrenme Tasarımı
Formasyonda LMS/öğrenme günlüğü ile haftalık ilerleme, görev tamamlama, mikro yansıtma notları ve video geri bildirimleri izlenir.
Tezsiz YL’de öğrenme analitiği (ör. basit veri görselleştirmeleri, rubrik puan dağılımları, kısa ölçekler) üzerinden kararlar nicel dayanak kazanır.
Uygulama: Aday, ders planı etkinliklerini Miro/Canva ile görselleştirir; mentorlukta ise JASP/Excel ile küçük ölçekli veri analizlerini rapora işler.
12) Örnek Olay I – Hızlı Sertifikasyonla Sınıfa Giren Aday
Durum: Türk Dili ve Edebiyatı mezunu A., formasyonla sertifikasını alıp özel bir okulda 9. sınıf derslerine girer.
Danışmanlık Süreci: A., danışmanıyla “paragraf çözüm stratejileri” için 8 haftalık plan hazırlar, mikro öğretimlerde süre yönetimi sorununu fark eder.
Çıktı: Dönem sonunda portfolyosunda farklılaştırılmış metin çalışma kâğıtları, rubrikler ve veli bilgilendirme mektubu yer alır.
Kritik Ders: Hızlı sahaya çıkış, somut ürünlerle desteklenirse sınıf yönetimi erken oturur. Ancak veri temelli karar eksikliği gelecek yıl “akademik derinlik” ihtiyacını doğurabilir.
13) Örnek Olay II – Tezsiz YL ile Akademik Kapasite İnşası
Durum: Fen Bilgisi öğretmeni B., tezsiz YL’de “sorgulamaya dayalı öğrenme” üzerine okulunda mini bir eylem araştırması yürütür.
Mentorluk Süreci: Mentor, B.’ye literatür haritalama şeması sunar; ön-son test tasarımını, etki büyüklüğü yorumunu ve tartışma bölümünde sınırlılıkların raporlanmasını koçluk eder.
Çıktı: Okul içi paylaşım seminerinde bulgularını sunar, materyal setini bölüm içinde yaygınlaştırır.
Kritik Ders: Akademik mentorluk, öğretmenin okul içi “bilgi lideri” kimliğini inşa eder; uygulanmış araştırma, kurum kültüründe standartları yükseltir.
14) Uygulamalı Plan Şablonu: 12 Haftalık Melez Yol Haritası
-
Hafta 1–2: Formasyon portfolyo bileşenleri—AÖP, gözlem rubriği, sınıf profili.
-
Hafta 3–4: Literatür mini haritası, araştırma sorusu, ölçme aracı taslağı.
-
Hafta 5–6: Mikro öğretim 1–2, akran geri bildirimi, revizyon döngüsü.
-
Hafta 7–8: Pilot uygulama, veri toplama (basit ölçek/çalışma kâğıdı).
-
Hafta 9–10: Veri özetleri (tablo/grafik), refleksiyon raporu.
-
Hafta 11: Bölüm içi mini sunum (10 slayt, 8–10 dk).
-
Hafta 12: Portfolyo teslim + akademik rapor kısa versiyon.
Bu hibrit şablon, danışmanlık ve mentorluk çıkarımlarını aynı dönemde görünür kılar.
15) Değerlendirme: Rubrikler, Ölçütler ve Akademik Kriterler
Formasyon Rubriği Örnek Boyutları: Ders planı–kazanım uyumu, etkinlik çeşitliliği, farklılaştırma, sınıf yönetimi, ölçme araçlarının uygunluğu, zamansal gerçeklik, özdeğerlendirme kalitesi.
Tezsiz YL Kriterleri: Araştırma sorusunun berraklığı, yöntem–soru uyumu, veri kalitesi, çözümleme tutarlılığı, tartışma kısmında literatürle bağ, sınırlılıkların şeffaf raporu, APA/akademik yazım.
Uygulama: Aday kendi gelişimini izlemek için “çift rubrik” kullanır: bir sayfa formasyon rubriği, bir sayfa akademik rapor kriter kontrol listesi.
16) Kariyer Çıktıları: Erken İstihdam mı, Uzun Vadeli Sermaye mi?
-
Formasyon: Hızlı sertifikasyon, sahaya erken giriş, portfolyo üzerinden somut performans göstergeleri, mülakatlarda pratik örneklerle öne çıkma.
-
Tezsiz YL: Akademik itibar, okul içi liderlik rolleri (zümre, ölçme-değerlendirme birimi), proje yazımı, hizmet içi eğitimci rolü, uzun vadede yönetici/uzman öğretmen pozisyonlarına geçiş.
Strateji: Erken dönemde formasyonla sınıfa girip 1–2 yıl içinde tezsiz YL’ye başlamak, “deneyim+akademik sermaye” bileşkesini maksimize eder.
17) Riskler, Tıkanmalar ve Çözüm Stratejileri
-
Formasyon Riskleri: “Kontrol listesi tamamlama”ya sıkışma, derin yansımanın ihmal edilmesi.
-
Tezsiz YL Riskleri: Aşırı kuramsallaşma, sınıf pratiğine yansıtma güçlüğü, zaman yönetimi.
Çözüm: “Uygulama–gerekçe–kanıt” üçlüsü; haftalık refleksiyon (300–500 kelime), 6 haftada bir mini sunum, akran koçluğu.
18) Kurumsal İşbirlikleri ve Ağlar
Formasyon; uygulama okulu–üniversite hattında danışman–öğretmen–aday üçlüsünün koordinasyonuna dayanır. Tezsiz YL, üniversite–araştırma grupları–okul üçgeninde seminer, atölye, veri paylaşımı ve rapor sunumlarıyla ağ kurar.
İpucu: LinkedIn/ResearchGate profillerinde formasyon portfolyosundan seçki ve tezsiz YL proje özetlerini düzenli paylaşmak, görünürlük ve fırsatları artırır.
19) Sürdürülebilir Mesleki Gelişim: Kişisel Öğrenme Ağı (KÖA) Tasarımı
Aday, danışmanının önerdiği kaynakları KÖA haritasına işler: podcast’ler, açık dersler, öğretmen toplulukları, akademik dergilerin öğretmen dostu köşeleri. Mentor ise bu haritayı araştırma döngüleri ile bağlar: her dönem bir miniproje, her yıl bir okul içi paylaşım.
Örnek KÖA Planı (12 Ay):
-
3 okuma grubu (kuram, uygulama, ölçme)
-
2 sınıf içi miniproje
-
2 iç eğitim semineri
-
1 bölgesel öğretmen konferansı sunumu
20) Öğretmen Kimliği: Yansıtıcı Usta–Araştırmacı Usta
Formasyon, yapabilen öğretmeni erken görünür kılar; tezsiz YL, düşünebilen ve gerekçelendirebilen öğretmeni kalıcılaştırır. Çağın öğretmeni iki rolü sentezler: yansıtıcı usta (pratik, portfolyo, sınıf yönetimi) ve araştırmacı usta (veri, rapor, sunum, tartışma).
Sonuç
Öğretmenlik; sınıfın kapısından içeri girildiği anda teorinin pratikle, niyetin kanıtla, hedefin değerlendirmeyle buluştuğu bir zanaat ve bilimdir. Pedagojik formasyonun danışmanlık ekseni, bu zanaatın işçilik yönünü hızla görünür kılar: ders planları, mikro öğretimler, sınıf içi stratejiler ve ölçme araçları vasıtasıyla aday, “işi doğru yapma” becerisini erken dönemde kazanır. Tezsiz yüksek lisansın akademik mentorluk ekseni ise öğretmenliği entelektüel bir meslek olarak konumlandırır: kuramsal çerçeveler, yöntemsel tutarlılık, veri yorumlama, raporlama ve bilimsel sunumlar aracılığıyla aday, “doğru işi bulma ve kanıtla savlama” kapasitesini geliştirir.
Stratejik açıdan, bu iki yol birbirinin alternatifi değil, tamamlayıcısıdır. Formasyonun portfolyo odaklı ve kısa döngülü kazanımları, tezsiz YL’nin uzun vadeli akademik sermayesiyle çarpan etkisi yaratır. Kariyerin başında formasyonla sahaya inmek, sınıfın ritmini tanımayı, öğrenci profillerini okumayı ve öğretim materyali geliştirme refleksini güçlendirir. Ardından tezsiz YL ile araştırma okuryazarlığını ve eleştirel düşünmeyi kurumsal düzeyde kalıcı kılmak, öğretmeni okul içinde “bilgi ve kalite lideri” rolüne taşır.
Adaylar ve kurumlar için önerilen senaryo, hibrit mesleki gelişimtir: bir yandan formasyon danışmanlarıyla net rubrikler ve kontrollü uygulamalar yürütülürken, diğer yandan akademik mentor eşliğinde küçük ölçekli eylem araştırmaları ve paylaşım seminerleri tasarlanır. Bu model; öğrenci başarısını, öğretmen öz-yeterliğini ve okulun kurumsal öğrenme kapasitesini eşzamanlı artırır.
Son kertede, iyi bir öğretmen yalnızca sınıfta etkili olan değil; aynı zamanda kararlarını kanıtla destekleyen, sınıfının verisini okuyabilen, mesleki bilgisini meslektaşlarıyla paylaşan ve etik standartları hiç esnetmeden sürdüren kişidir. Formasyonun danışmanlığı bu yetkinliğin temel kaslarını çalıştırırken; tezsiz YL’nin akademik mentorluğu zihinsel dayanıklılığı ve kuramsal çevikliği inşa eder. İki yolun sentezinde doğan öğretmen profili, çağın gerektirdiği çoklu rolleri (uygulayıcı, tasarımcı, değerlendirici, araştırmacı, lider) bir arada taşıyabilecek donanıma ulaşır.
Eğitimde Niteliği ve Başarıyı Hedefleyen Yenilikçi Çözümler
Eğitim alanında öncü olmak ve geleceğin başarılı öğretmenlerini yetiştirmek için Formasyon Sistemi olarak faaliyet gösteriyoruz. Öğretmen adayları ve eğitimcilerin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayan, özgün ve özelleştirilmiş formasyon çözümleri sunarak eğitim dünyasında fark yaratıyoruz.
Hizmetlerimiz
Formasyon Literatür Taraması: Eğitim alanındaki en güncel ve etkili literatürü araştırarak, öğretmen adaylarınıza ve eğitimcilerinize bilgi dağarcığını genişletmeleri için rehberlik ediyoruz.
Formasyon Ödevi Yaptırma: Öğretmen adayları için özelleştirilmiş, etkili ve öğretici ödevler hazırlayarak öğrenme süreçlerini destekliyoruz.
Formasyon Analizi Yaptırma: Eğitimciler ve öğretmen adayları için performans analizleri gerçekleştirerek, güçlü yönlerini belirlemelerine ve gelişim alanlarını keşfetmelerine yardımcı oluyoruz.
Formasyon Araştırması Yaptırma: Eğitim alanında araştırma yapmak isteyenlere yönelik nitelikli ve kapsamlı araştırmalar gerçekleştirerek, eğitim dünyasına katkı sağlıyoruz.
Formasyon Makale Ödevi Yaptırma: Eğitimcilerin ve öğretmen adaylarının akademik düzeyde yazılarını destekleyerek, bilgi birikimlerini daha ileri seviyeye taşımalarına yardımcı oluyoruz.
Formasyon Dergi Makalesi Yaptırma: Eğitim alanında yayın yapmak isteyenlere, etkili ve nitelikli dergi makaleleri hazırlamada uzman desteği sunuyoruz.
Formasyon Sunum Ödevi Yaptırma: Eğitimciler ve öğretmen adayları için etkili sunum ödevleri tasarlayarak, kendilerini sözlü iletişimde geliştirmelerine katkı sağlıyoruz.
Neden Formasyon Sistemi?
Alanında Uzman Eğitim Kadrosu: Formasyon Sistemi olarak, alanında uzman ve deneyimli eğitmenlerimizle her adımda size rehberlik ediyoruz.
Özelleştirilmiş Çözümler: Eğitim ihtiyaçlarınızı dikkate alarak özelleştirilmiş çözümler sunuyoruz, böylece tam olarak istediğiniz sonuçlara ulaşmanızı sağlıyoruz.
Güvenilir ve Kaliteli Hizmet: Yılların deneyimine dayanan güvenilirlik ve kalite anlayışımızla, öğrencilerimize ve eğitimcilere en iyi hizmeti sunuyoruz.
Sürekli Destek: Eğitim süreciniz boyunca sürekli destek sağlayarak, her türlü sorununuzda yanınızda oluyoruz.
“formasyon.yaptirma.com.tr” ailesi olarak size her konuda destek sunabiliriz. Tek yapmanız gereken iletişim adreslerimizden bizlere ulaşmak!
Tüm alanlara özgü, formasyon literatür taraması yaptırma, formasyon ödevi yaptırma, formasyon analizi yaptırma, formasyon araştırması yaptırma, formasyon makale ödevi yaptırma, formasyon dergi makalesi yaptırma, formasyon sunum ödevi yaptırma çalışmaları yapmaktayız.
